Jan Egbers en Henderina Jans op de Nieuwe Wetering in Mastenbroek

[Egbert_]

betreffende berichten 17/02/2017 - 12:10,  14/02/2017 - 22:55, 14/02/2017 - 14:31  07/02/2017 - 19:32
 Erve en goed, gelegen bij het Vosjen op  de nieuwe Weteringe in Mastenbroek
feit 1)
inwonersregister 1741, nr 38: eigenaar en bewoner Jan Egberts - onder zijn naam staat : overleden, deze Jan Egberts komt van Streukel en heeft er 60 jaar gewoond - in 1741 dus.
feit 2)
trouwboek Hasselt: 1680, Jan Egbertsz Wed. ,Marritie Jochems. j.d. beijde van Hasselt, den 7 januwari
feit 3)
Hendriena Jans, wed van Hendrik Arents op de NW die 7 kinderen heeft uit dat huwelijk. volgens f 96 dd 27-08-1718. Gerrit, Niesjen, Arent, Elisabet, Willem, Jannegien en Berentien. Voogden Willem Haverink, oom van VZ en Willem Jansen oom van MZ
feit 4)
Hendrina Jansen wed van Jan Derks op de NW gaat hertrouwen, heeft een zoon Derk bij haar wijlen man, waarover als voogden worden gesteld Hendrik Hendriks, oom van MZ en Hermen Jansen de buurman. f284 - Eodem [23 aug 1721] : Heden is door de weduwe van Jan Derx aan het Gericht verklaard, dat Willem Jans, gewezen momber over haar onmondige kinderen, bij wijlen haar eheman Hendrik Arents geprocreerd, was komen te overlijden.
feit 5)
vermelding ledematenbroek Mastenbroek 1727 [de volgende zes zijn door een accolade verbonden:]Egbert Jans & Anna Alberts, Trijntje Alberts, Hendrika Jans (& Jan Egberts), Gijsjen Jans, Hermen Jans
feit 6)
15-04-1731, gedoopt Berentjen    dv Egbert Jans en Anna Alberts. Marrijtje Egberts, obijt 1732.
feit 7)
inwonersregister 1741: eigenaar en bewoner Jan Egberts - onder zijn naam staat : overleden, deze Jan Egberts komt van Streukel en heeft er 60 jaar gewoond - in 1741 dus.
feit 8)
in 1742 is eigenaar Egbert Jans en het huis wordt bewoond door knegten en een maegd
feit 9)
volkstelling 1748, Nieuwe Wetering, Zuideinde 10: Harmen Jans (man), Geesjen Jans (vrouw), Geesjen (kinder onder tien jaar), 1 knegt
feit 10)
Willem Hendriks en zijn vrouw Geesje Jans van de Nieuwe Wetering uit Mastenbroek huwelijk 26-11/19-12-1751 Mastenbroek. Dit stel maakt een testament op langstlevend dd 15 sept. 1753 (folio 317 Zwollerkerspel ORA). In dit testament krijgt zijn moeder Hendrina Jans en nu hertrouwd met Jan Egberts de legitieme portie toebedeeld als zij nog in leven zou zijn bij overlijden.
feit 11)
Hendrika Jans, obijt den 7 Feb. 1756, haar schoondochter Grietje Harms uit Langenholte, echtgenote van Jan Jans, begraven op 27-2-1969
feit 12)
Jan Jansen van de NW in Mastenbroek verklaart schuldig te zijn aan Willem Hendriks en Geesjen Jans een somma van 3000 glds -zie f 252 dd 4 aug 1769 - hij koopt hun eigendommelijke erve.
feit 13)
f297 dd 1-5-1770 de erfgenamen van Willem Hendriks en Geertjen Jans - de volgende personen: Jan Wijchers, Derk Jans, Jan Jansen,  Willem Peters van Dalfsen, Jan Gerrits, Hendrik Arends , Willem Lubberts, Jan Reins, Jan Jans, Jan Harms, Hendrik Reins allen voor zich en ten aanzien van de getrouwden mede de rato caverende voor hun vrouwen.   
feit 14)
Jan Jans 10-4-1783 begraven te Mastenbroek, Janna Jacobs, weduwe doet 23-8-1788 erfuiting, hertrouwde 21-9-1788 met Egbert Cornelissen.
feit 15)
Aan de zijkant van deze akte (f 252) staat bijgeschreven op 4 okt 1788  - verschenen Jan Harms, Jan Jans, Derk Jans, Jan Reijns, Jan Hendriks, Willem Lubberts, Hendrik Reijns en Jan Wijchers de gezamenlijke erfgenamen van Willem Hendriks en Geesjen Jans, die verklaren van het nevenstaande kapitaal ad 3000 gl met rente te zijn voldaan en dat de akte mag worden geroieerd.
feit 16)
inwonersregister 1806, nr 38: eigenaar én bewoner Egb. Cornelis [bijgeschreven de achternaam Lindeboom] - heeft dan 5 kinderen - kostwinning boerderije
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Ik heb een stel feiten bij elkaar gezet, waarvan ik vermoed dat ze bij elkaar horen. Het inwonersregister, de volkstelling en kadaster 1832 hebben ieder een eigen nummeringsysteem dat niet uitwisselbaar is. Er is daarom geen zekerheid dat het steeds om hetzelfde adres gaat. Het eerste en laatste feit betreffen de eigenaars, beschreven in het inwonersregister, dus een zelfde nummering. Wat feit 1) en 2) bij elkaar brengt is de periode van 60 jaar voor 1741 en de naam Jan Egberts uit Streukel (Hasselt). In alphabetische index van huwelijken NG 1673-1795 komt maar één bruidegom Jan Egberts voor, beschreven bij feit 2). Feit 3) en 4) geven weer, dat een voogd van Hendrina, een broer (anders een half-broer of zwager) met de naam Willem Jans is overleden. En verder dat er een buurman wordt aangesteld als voogd. Ik krijg de indruk dat door de voogd als buurman te bestempelen vaak verbloemd wordt dat er twee voogden zijn van één kant. In dit geval dan twee voogden van moederszijde. Van feit 5) is nog niet bekend waarom ze bij elkaar horen. Mogelijk zijn het kinderen van Jan Egberts uit Streukel en Marritie Jochems. Feit 6) geeft twee namen van (waarschijnlijk) Egbert Jans en Anna Albert. Deze twee namen komen ook voor bij de kinderen van Hendrina Jans. Feit 7) geeft aan dat Jan Egberts is overleden en dat vermoedelijk zijn zoon Egbert Jans de nieuwe eigenaar is. In 1748 wordt de boerderij bewoond door Harm Jans en Geesje Jans, feit 9). Deze Harm Jans is mogelijk een broer van Egbert, de eigenaar rond 1742. Harm Jans overlijdt en zijn weduwe huwt een zoon van Henderina. Deze zoon maakt zijn moeder tot erfgenaam, feit 10). Henderina Jans, de erfgename van Willem Hendriks, overlijdt, en haar zoon Jan Jans wordt weduwnaar, feit 11). De weduwnaar Jan Jans, die twee zoons heeft van acht en vijf, koopt de boederij van Willem Hendriks en zijn vrouw. in 1769. Het opmerkelijke is, dat hij geen geld betaald, maar een schuldbekentenis laat vastleggen met de boerderij zelf als onderpand, feit 12). Opmerkelijk is de overeenkomst met de hedendaagse bedrijfsovername in de juridische vorm van een maatschap. Dat is een samenwerkingsverband waarin de ene partner, meestal de vader, kapitaal inbrengt, en de ander, meestal de zoon, arbeid inbrengt. Daarbij is het de bedoeling dat door de inbreng van arbeid winsten kunnen worden uitgekeerd aan degene die kapitaal inbrengt, en dat op die manier het kapitaal langzaam overgedragen wordt naar de andere partner. Als je feit 13) en 15) vergelijkt, heeft Jan Jans bij het overlijden van Willem Hendriks zijn schuld nog niet (volledig) ingelost, maar hebben de erven van Willem Hendriks de vordering overgenomen. En ook na het overlijden van Jan Jans blijft de vordering nog staan. De zaken worden pas afgehandeld als de weduwe Janna Jacobs hertrouwt. Dan ontvangen de erfgenamen geld, en kan de vordering als voldaan beschouwd worden. Egbert Cornelis, heeft geld uitgekeerd en is de nieuwe eigenaar, en uit de gegevens van 1806 blijkt dat het om hetzelfde bedrijf gaat dat voor 1741 in bezit was van Jan Egberts uit Streukel, feit 16).Vraag: is er iets te vinden over het echtpaar Jan Egbertsz en Marritie Jochems. Is dit het echtpaar dat vertrok vanuit Streukel, Hasselt naar de Nieuwe Wetering, en wie waren hun kinderen? 

[ria van bessen]

Jan Herms Knol x Petertje Arends van Ittersum wonen in 1830 op exact hetzelfde nr. als Jan Egberts in het inwonersregister van 1806 én 1741.Dit nr. waar dus later Geertje Derks weduwe van .. wordt vermeld. Hier dus geknoeid is in het jaartal én waarin Gerrit Claasen [vertrokken van nr 37 naar nr 13] na 1741 wordt vermeld als huurder.Jan Egberts was huurder, het erve is eigendom van Heer van Oldenhof.In 1806 is eigenaar én bewoner van nr 13 Herm Jans Knol voor 3/4 en 1/4 de Geestelijkheid van KampenDit is in 1741, 1806 en 1830 steeds hetzelfde nr. .........  namelijk nr. 13. aan de Oude Wetering Zuideinde.Aangezien Harm Jans de zoon is van Jan Jans Knol, lijkt me DIT het erve waarop zijn opa Jan Egberts boerde. Ervoor wordt vermeld op nr 12. Hermen Janzen.Eigenaar en bewoner, hier vandaan, woont er 32 jr, geen kinderen, hoehouden, religie G.In 1806 is eigenaar Willem Hendriks [weduwe] bijgeschreven de achternaam Rietberg. Daarna is eigenaar en bewoner Evert Everts van Werkeren. **Oude Wetering in Mastebroek Op nr 37 woont dan na het vertrek van Gerrit Claasen dus Hendrik Broekhuizen, die zegt er 20 jr te hebben gewoond, van Campen komt. En in 1806 woont hier Marten Cornelis Lindeboom, eigenaar en bewonerOp nr 38 woont Jan Egberts uit Streukel eronder staat overleden [dus VOOR 1742]  - eigenaar en bewoner - in 1742 Egbert Jans én daarna in 1806 eigenaar en bewoner Egbert Cornelis LindeboomIn 1830 woont op nr 38 Egbert Cornelis Lindeboom oud 70 jr. met dochter Mergjen x Jochem Kloosterziel**Op nr 39 woont Jan Egberts als eigenaar van het huis, huurder is Derk Peters, komt hier vandaan, woont 12 jr heeft 4 kinderen en is daghuurder, in 1742 is eigenaar Lauwe Jacobs maar geen bewoner, dat is Hendrik Hartman en daarna iemand anders waarvan niet de naam is ingevuld.In 1806 woont hier Jan Lubberts Riesebos. En ook Jan woont in 1830 op nr 39 maar dan met de toevoeging a. Op nr 39b woont Peter Kragt x Mergjen Doorn.**Egbert Jans Knol woont in 1830 aan de Zeedijk op nr 89.Op nr 90 Hendrik van der HorstGeesjen Jans Knol haar zoon Albert Roetman x Truigien de Leeuw woont op nr 91Op nr 92 woont Kornelis Post die met de dochter van Hendrik Willems Kooiker huwde. *Het is voor mij nog helemaal de vraag of Jan Jansen van de NW die het erve koopt van Willem Hendriks en vrouw wel Jan Jans KNOL is..Dat zou nl alles verklaren. Geen maatschap, deze Jan is niet Jan J. KnolIk vond het al zo vreemd dat er geen vrouw werd genoemd, in beide aktes niet. En dat degene die leent ook nog ontvangt.Janna betaalt inderdaad uit, 1040 gls voor de 4 zonen. Zo heel veel is dat niet per zoon. In ruil daarvoor krijgt Janna alle roerende goederen oftewel tilbare goederen, volgens een getekende inventaris en de doodschuld. Ook neemt ze de schulden over, maar als er meer schulden mochten zijn dan worden die gerekend ten laste van de gemeenschappelijk boedel, en als er uitstaande kredieten zijn komen die ten profijte van de boedel.Er wordt nergens over land of een erve gesproken. Janna trekt later met haar boedel bij Egbert Lindeboom in, anders woonde Egbert op nr. 13.Harm Jans en zijn vrouw komen op dit erve te boeren.Op nr 13 dus.Aanvulling: Janna Jacobs geeft aan volgens de 50e penning - het erve op de NW door haarzelf bewoond, 1 1/2 m Maatland gelegen op de Genemuider Mathe en 2 1/2 morgen land gelegen bij Wolfshagen aan de Hasselerdijk. Wat het maatschap betreft zou je toch weleens gelijk kunnen hebben, want in die akte 50e penning, staat dat Janna aan de 4 voorkinderen die ieder voor een tiende part in haar geheeld gemeene boedel deel hadden tesamen uitkeren 1040 gls en vaders lijfbehoren. Ze zal twee van de kinderen die nog minderjarig zijn 1 jaar onderhouden.  Datum 17 mei 1788Ik heb ook geen aangifte gezien van de erfgenamen van Willem Hendriks.Is de maatschap soms een manier om geen belasting te hoeven betalen?  

[Egbert_]

Even een korte reactie, want ik meer tijd nodig om dit zorgvuldig uit te werken. Ik zie dat ik een fout heb gemaakt bij het bedrijf dat Jan Jans kocht. "gelegen bij het Vosje" moet niet gelezen worden als naast, maar als tegenover. En met 't Vosje wordt het (voormalige) café bedoeld dat in latere tijd werd aangeduid als 39b. Jan Jans kocht 39a. Deze boerderij heet ook 't Vosje. Volgens het ledematenboek woonde Dirk Harms [Schurink] in 't Vosje in 1749. Ik kom hier binnenkort uitgebreider op terug.

[Egbert_]

@Ria. Die boerderij waar Grietje Harms [Lindeboom] woonde tijdens de VOT 1747, was dat Westerveld, Brinkhoekweg 1? Toendertijd een pachtboerderij, van de familie van Regteren, als mijn info klopt.

[ria van bessen]

Grietje woont in Langeholte op nr. 12. Eigenaar is de Heer van Almelo. = Adolp Philip Zeiger graaf van Regteren tot Almelo. Het erve [met wat land] is geschat op 7000 cgls volgens f 269 dd 7-03-1747Bewoners Hermen Dijk en Geertruid Hendriks - 1744 meij obiit de vrouw, - waar vandaan - Lente, 8 jr gewoond  en 6 kinderen - boerwerk - religie G.Huwelijk Zwolle 8 febr 1734 - de vorige man is begraven op 4 dec 1732 volgens deze akte. De procl. gaan mede te Heino.Geertruid is de zus van Ijda Hendriks die gehuwd was met Jan Pouwels op het Nederveer. Jan Pouwels is voogd van MZ.Oom van Vz is Willem Cornelis. Deze is overleden voor 10-02-1748 en in zijn plaats wordt benoemd Willem Dijstelhof.In 1806 is eigenaar Willem Meulink.In 1830 woont onder Langenholte op nr 12 Rutger Rietberg [uit Herxen] x Harmpjen Wijtenhorst    

[Egbert_]

Deze boerderij wordt beschreven in het boek "De Havezaten in Salland en hun bewoners". "De havezate wordt in 1747 door van Regteren verkocht aan Arend Willem Timen Sloet, die ervan verschreven wilde worden. Alvorens het goed te kopen iet hij het taxeren. De totale waarde bleek f25.025,-. De keren ervan, de havezate met 5¾ morgen land, met recht van visserij en jacht, met hagen en hout werd gewaardeerd op f13.025,-" bron: GAZ. RA 001-00622/266Waarom haal ik dit aan zul je je afvragen. Wel het antwoord ligt in de voorlaatste alinea van het boek: Jacob Evert de Vos van Steenwijk is dan eigenaar: "In 1933 volgde hij zijn schoonvader p als burgemeester van Zwolle. Na zijn benoeming tot burgermeester van Haarlem in 1937 ging hij over tot de verkoop van Westerveld. Het was Reyer Frank Knol die - mede voor zijn broers Egbert en Gerard - het goed verwierf, zijnde 'een boerenhuis met schuur, gierkelder, twee hooibergen, bouw-, hooi- en weideland, bomen, kolk, dijk, weg, bomen en vruchtbomen', groot tesamen ruim 6 ha en verhuurd aan W. Neuteboom." bron: M. Meppelink, nots. te Zwolle, 24.8.1937 (Hyp. kant. Zwolle, dl. 1178/118)Koper Reyer Frank had nog een oudere broer Jan, die was geen boer, die was civiel ingenieur, met genealogie als hobby. Van hem de publicatie in Gens Nostra. Ik denk dat ook de broers van Jan een gedegen kennis van hun familiegeschiedenis hadden. Mogelijk rijken de banden nog verder dan Grietje Harms, misschien dat dat nog boven water komt.

[Egbert_]

Ik denk dat je niet de Jan Jans door elkaar haalt, maar de Jan Egberts. De boerderij die nummer 13 wordt genoemd in het inwonersregister, zal dezelfde zijn als die aan de Oude Wetering waarvan weduwe Geertje Derks [Schurink] de eigenaar is volgens kadaster 1832. Volgens de VOT 1748 woonde daar Egbert Jans met Anna Alberts als vrouw. Twee zoons, Albert en Jan, dus beide opa's vernoemd. Dochter Marrijtje is in 1732 overleden, dochter Berentjen, gedoopt in 1731 zal overleden zijn in 1748. Kijkend naar de namen van de kinderen, zouden Jan Egberts en Marritie Jochems de ouders van Egbert Jans kunnen zijn. Albert Egberts, Z. van Egb. Jans doet in 1740 belijdenis samen met oa Berendje Hendriks, die Hendrik Broekhuisen trouwde. Ik moet het nog verder uitzoeken, maar waarschijnlijk zijn Albert en Jan jong gestorven. Egbert Jans is in 1763 overleden.

[ria van bessen]

Ja, het klopt dat Arent Timen Willem Sloet dit erve voor dat bedrag kocht en dat dit de havesate Westervelt wordt genoemd.volgens de 50e penning aangifte op 14 mrt 1747.Taxatie vindt plaats op 26 febr 1747, waaronder ook valt het erve op de Zijl van 3500 gls, het erve waar Jan Jansen op woont voor 4000 gls en het erve van Hendrik Schutte voor 4500 gls.Maar het erve waar Grietje op woont is NIET de havesate Westervelt. Dat erve is getaxeerd op 7000 gls. Dat bestaat op een erve waarop Harmen Dijk woont, met een kamp land de Bossenkop genaamd, alsmede 2 1/4 m land. Zo staat het vermeld in f269 dd 7 mrt 1747.De A.P.Z. van Rechteren laat meer taxeren, terwijl hij niet verkoopt.

[ria van bessen]

Volgens mij haal ik niets door elkaar. Ik heb, dacht ik, een duidelijk overzicht gegeven over de nrs. in het inwonersregister 1741, 1806 en 1830. Die nrs kun je vergelijken met het kadaster.En toevallig kun je die niet vergelijken met de VOT - want die volgt een andere indeling of richting van opschrijven.Zie maar wat je er mee doet, het zijn de gegevens uit het ORA die ik je geef. Meer is er niet. 

[Egbert_]

Tja, een mens kan niet alles onthouden:
https://www.historischcentrumoverijssel ... d-hendriks
En wie weet, wordt dit nog de onverwachtse hoek waar Albert aan refereerde.